Bireysel emeklilik sistemine kimler katılabilir? 2022

“Bireysel emeklilik sistemine kimler katılabilir? BES zorunlu mu? 18 yaş altı çocuklar için BES yaptırılabilir mi? SGK ile bireysel emeklilik yaptırılabilir mi?” gibi onlarca soru bireysel emeklilik yaptıran ya da yaptırmak isteyen kişiler tarafından merak ediliyor. Biz de bu yazımızda özellikle bireysel emeklilik sistemine kimlerin katılabileceğini, zorunlu BES’in kimlerce yaptırıldığını, 18 yaş altındaki çocuklara BES’in yaptırılıp yaptırılmayacağını derleyeceğiz.

Ancak öncesinde Bireysel emeklikle ilgili detayları inceleyelim.

Bireysel emeklilik nedir? Bireysel emeklilik şartları nelerdir?

Bireysel emeklilik sistemi ya da en bilinen adıyla BES, sahip olunan yaşam standardına gelecekte de sahip olabilmek amacıyla birikim yaptıran bir emeklilik sistemidir. Bu sistemin bir avantajı da devletin birikim için katılımcıya verdiği devlet desteğidir. Bu emeklilik sistemini, sosyal güvenlik sisteminin tamamlayıcısı olarak görmek de yanlış olmayacaktır. BES ile gelecek için bugünden tasarruf etmeye başlayan yatırımcılar, refah seviyelerini emeklilik dönemlerinde de muhafaza edebilecektir. Üstelik ilerisi için kurulan hayallere de bugünden tasarruf yaparak ulaşmak mümkün hale geliyor.

Bireysel emeklilik sisteminden emekli olarak ayrılmak için belirli şartlar gerekiyor. Öncelikle katılımcının 56 yaşını tamamlamış olması zorunlu. Yani 56 yaşından gün almış olmak değil 56 yaşını tamamlamış olmak burada temel kriter. Sonrasında ise katılım payı ödemelerini aksatmadan 10 yıl boyunca yapmış olması elzem. Yasanın sağladığı bazı durumlar haricinde bireysel emeklilik sisteminden ayrılmak, ara vermek gibi süreçler bu 10 yıllık süre içinden sayılmamaktadır. Ancak bazı istisnai durumlar olabilmektedir.

Bireysel emeklilikte süreç nasıl işler?

Bireysel emeklilik sistemi içine dahil olmak istediğinizde öncelikle bir firma seçmeniz gerekiyor. Eğer firma seçimi için henüz düşünmediyseniz ve araştırmak isterseniz “Bireysel emeklilik telefon numarası ve iletişim bilgileri” konumuzu inceleyebilirsiniz. Firma seçimi sonrasında belirtilen iletişim kanalları üzerinden firmalar ile ya da bankalar aracılığıyla başvurunuzu yapabilirsiniz. Bireysel emeklilik başvurusu nasıl yapılır? isimli yazımızda bireysel emeklilik sistemine nasıl başvuru yapabileceğinizi detaylıca anlattık. Başvurunuz sonrasında süreç başlamış olacak. Bizzat giderek görüşme yaparak sözleşme yapabileceğiniz gibi internet üzerinden iletişime geçerek de sözleşme yapabilirsiniz. Böylece bireysel emeklilik sistemi içindeki yerinizi alabilirsiniz.

Bireysel emeklilik sistemine kimler katılabilir?

Bireysel emeklilik sistemine katılmak için 25 Mayıs 2021 tarihine kadar sadece 18 yaşından büyük Türkiye Cumhuriyeti vatandaşları katılabilmekteydi. Ancak bu tarihte yürürlüğe giren yeni düzenleme ile artık fiili ehliyeti bulunmayan kişiler de yasal temsilcileri aracılığı ile sistem içine dahil olabiliyor. 7319 sayılı Sigortacılık ile Diğer Bazı Alanlara İlişkin Kanunlarda ve Bir Kanun Hükmünde Kararnamede Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun uyarınca artık 18 yaşından küçük kişilerin de bireysel emeklilik hesabı açtırabilmeleri mümkündür.

18 yaşından küçükler devlet katkısından yararlanabilir mi?

Evet, 18 yaşından küçük bireyler de devletin sağlamış olduğu 100 TL’ye yüzde 30 devlet katkısından faydalanabilir. Daha da net açıklamamız icap ederse bu devlet katkısı avantajından tıpkı diğer katılımcılar kadar yararlanma hakları bulunur. (2022 öncesinde yüzde 25 olarak uygulanıyordu.)

18 yaşından küçükler kendileri için hesap açtırabilir mi?

Bireysel emeklilik sistemi içinde 18 yaşını doldurmamış bireyler kendi adlarına bireysel emeklilik hesabı açtıramazlar. Ancak yasal temsilcileri, velisi ya da vasisi çocuk adına bireysel emeklilik hesabı açmaya yetkilidir. Bunun yanında 4632 sayılı kanunda bir değişiklik yapılmadığından dolayı “asgari sistemde kalma süresi” ile ilgili bir ayrıcalık da çocuğa tanınmış değildir. Tıpkı ergin ve yetişkin bir bireyin sahip olduğu haklara sahip olduğu gibi aynı zamanda mevcut şartlara da uymak zorundadır.

18 yaşından küçükler için katkı payı ödemesi yapmak

Bireysel emeklilik sistemi içinde bulunan 18 yaş altı bireyin yasal temsilcileri, vasi ya da velileri, katılım payı ödemesi gerçekleştirebilir. Ancak bunun yanında yasal temsilciler tarafından izin verilmesi durumunda, sözleşmeye “katılımcı ad ve hesabına katkı payı ödeyen kişi” olarak başka kişiler de kayıt yaptırarak katkı payı ödemesi gerçekleştirebilir.

Bireysel emeklilik sistemine erken yaşta girersem faydası olur mu?

Bireysel emeklilik sisteminin bir alternatif emeklilik sistemi olduğunu öncelikle belirtelim. Bazı kaynaklarda “çalışmadan emekli olmak” gibi ifadelerin olduğunu gözlemlediğimizi ve çalışmadan bir sosyal hayatın pek çok insan için gerçek dışı bir beklenti olacağını da belirterek başlayalım.
 
Evet, bireysel emeklilik sistemine girdiğiniz yaş oldukça önemlidir. Bunda da etken olarak 56 yaş ve 10 yıllık katkı payı yani prim ödemesinin olduğunu söyleyebiliriz. 46 yaşında bile girseniz, 10 yıl sonunda emekli bir sigortalı olarak yaşamınıza devam edebilirsiniz. Fakat bu durumda alacağınız toplu para ya da maaş sizi tatmin edecek olmaktan uzak olacaktır. Ancak 18 yaşında girdiğinizi düşünürsek ve 56 yaşına kadar primlerinizi düzenli ödemeniz durumunda hem prim sayısı hem de ödeme miktarı olarak epey fazla bir tasarruf elde edeceksiniz. Bu da fon getirinize ve devlet katkısı tutarına bağlı olarak daha fazla artış sağlayacağınız anlamına gelecektir. Sonrasında emekliliğinizde ise örneğin hem SGK emeklisi hem de bireysel emeklilik emeklisi olabilirsiniz.