Dolar Artarsa Ne Olur?

Son dönemde dolar, ülkemizdeki gerilime paralel olarak hızla yükselmekte. Bu durum elbette ki pek çok finansal göstergeyi de değiştirecektir. Peki bu durumun insanlara etkisi ne olacak? Dolar fiyatlarındaki değişmeler bizi nasıl etkileyecek? Bu konuda ekonomi uzmanları televizyonlarda pek çok yorum yapıyorlar, ancak "Ekonomi iktisatçılar içindir." mantalitesiyle yapılan programlar herkes için anlaşılır olamayabiliyor. Bu yüzden, herkes için ekonomi konseptli bu yazıyı hazırladık.

Peki, dolar artıyor. Dolar artınca ne oluyor?

1- Gıda ve akaryakıt fiyatları artacak.

İnsanoğlu her şeyden kısıyor da boğazdan kısamıyor işte. Çok seviyoruz Antalya'dan tarla domates gelsin, İstanbul'daki evimizde hakiki Malatya kayısısı olsun... Gelin görün ki, tarım için traktör, traktöre mazot ve tarlaya da gübre lazım. Gübre ve mazot fiyatları dolarla beraber artacağına göre fiyatlar da artacak demek oluyor bu. Akaryakıta zam konusuna gelince, zaten ne zaman gelmedi ki akaryakıta zam. Dolarla ithal ettiğimiz ve eli mahkum aldığımız bir başka tüketim ürünü. Yani, Dünya'nın en pahalı benzini rekorumuzu az daha geliştirmemiz oldukça olası. Hayır bir de petrolün kendisi de pahalılaşıyor aksi gibi. Yani, hep elli liralık aldığı için yakıt zammından etkilenmeyen arkadaşlar dahi etkilenecek.

3- Enflasyon artışı

Enflasyon canavarı denen canavarı asla yok edemezsiniz, sadece dizginleyebilirsiniz. Ham madde fiyatları, dolar arttıkça artıyor. E üretici de aç kalmamak için fiyatı arttırıyor ki kar etsin. E bu sefer her şey ateş pahası oldu, eee n'oldu şimdi? Doğru tahmin, enflasyon.  Sene başında yıllık enflasyon tahmini yapan abiler/ablalar bile "Taş çatlasa yüzde beş buçuk" diye rakam verirken şimdi rakam en az yüzde altı olur demeye başladılar bile. O şekilde yani.

4- Milli gelir ve kişi başına gelir azalacak

Milli gelir, ortak bir payda olsun, herkesin elmaları ya da armutları olsun, elmalarla armutlar karışmasın diye dolar bazında belirlenir. Şimdi bizim gelirimiz Türk Lirası ile. E haliyle eskiden her 2.6 liramız ile 1 dolar alırken şimdi 3 tane lazım ki bir dolar alabilelim. Aynı paraya daha az dolar yani. Haliyle milli gelirimiz düşecek. Geçen yıl kişi başına 10.300 dolara yakın kişi başına düşen yıllık gelirimiz varken, şimdi bu rakam 8.800 civarına düşecek. Zaten alamadığımız elektronik aletleri ve/ya ilaçları iyice alamayacağız.

5- Asgari ücret azaldı, borçlar arttı.

İşte burası hep beraber battığımız nokta. Ülkemizde TL kullanıyoruz malum. Şimdi, sıkıntı çıkan nokta şu: Dolar ile aldık, sonra TL ile sattık, sonra aldığımız TL'yi dolara çevirdik bir de baktık ki aaa yetmedi ama dolarlarımız borca? Evet, çünkü arada dolar kar ettiğimizden daha çok zamlandı. Üstüne şirket artık eskisi kadar da kazanmıyor, zira maaşını TL ile alan işçiler için durum daha kötü: artık dolara göre hesaplayınca daha az maaş alıyorlar. Parası azalan adama daha pahalıya mal satacaksanız o mal oldukça önemli olmalı sonuçta. Özetle: durduk yere borç artarken paramız da azaldı.

6- İthal ürün fiyatları artacak.

Türk esnafı hastasıdır bakın bu işin. Elinde 50 liraya aldığı mal varsa ve döviz artacaksa gerekirse bir hafta bekler, sonra "Abi yeni geldi, dolar da arttı malum bana gelişi seksen" der ve 75 liraya sattığı şeyi 100 liraya bırakır. Ona kızdınız mı? Kızmayın, çakallık yaptığını sanıyor ama sadece kendini idare ediyor. Zira kur arttığı için az sonra gidip hakikaten de 80 liraya alacaktır zira. Neyse, ithal mallara da zam gelecek yani, kaçarı yok.

Dolar kuru canımızı bir süre daha sıkmaya devam edecek gibi duruyor. Merkez Bankası'nın döviz rezervleri azaldıkça durum daha da kötüleşecek gibi. Zira piyasada Dolar azaldıkça MB piyasaya dolar satıyor ki Dolar o kadar da çıkmasın. İleride MB dengeleyemezse daha da çıkması oldukça muhtemel.