Karaborsa Nedir? Karaborsaya Düşmek Ne Demektir?

Karaborsa nedir sorusu kapsamında, yer altı ekonomisi olarak da adlandırılan karaborsanın, gizli bir piyasa olduğunu ifade etmek mümkündür. Karaborsacılık, karaborsadan türetilen bir kavramdır. Bir malın gizlice alınması ve daha pahalıya satılmasına karaborsacılık denmektedir. Karaborsa kavramının geniş bir içeriğe sahip olduğunu söylemek gerekir. Yasadışı işlemler karaborsaya dahil olmakla birlikte üretim ve dağıtımı kanunlar aracılığıyla yasaklanmış mal ve hizmetler de karaborsa ticaretine dahil olmaktadır. Bir işlemin kendisinin yasa dışı olması, o işlemin karaborsa ticaretine dahil olmasına sebebiyet verir.

Yalnızca bir ürünün yasaklı olması, işlemin karaborsacılık içerisinde değerlendirilmesine neden olmaz. Karaborsa durumu nedir sorusu dahilinde, bir ürünün yasaklanmasa bile piyasada bulunmayan bir ürünün el altından, normal fiyatından çok daha yüksek fiyatlara satılması da karaborsaya dahildir. Belirtmek gerekir ki karaborsacılık faaliyetleri yasa dışı işlemleri bünyesinde barındırır. Bu nedenle karaborsa piyasasında bulunan satıcılar, kendilerini ve işlemlerini kolluk otoritelerinden saklamak durumundadır.

İktisatta Karaborsa Nedir?

İktisatta karaborsa konusu, karaborsa ve iktisadi açıdan bilinmesi gereken hususlardan bir diğeridir. Ekonomide karaborsa, iktisadi mal ya da dövizlerin, kıtlık sebebiyle hükümetin belirlemiş olduğu fiyattan çok daha yüksek fiyatlar üzerinden satılması durumudur. Bilindiği üzere karaborsada arz ve talep etkileri bulunmakta olup karaborsa, temel olarak her iki ögeye göre işlemektedir.




“Karaborsa nedir iktisat?” sorgusu kapsamında söz konusu malın kıt olmasının karaborsacılık faaliyetleri için temel husus olduğunu ifade etmek olanaklıdır. Karaborsa alım-satımı hükümet tarafından yasaklanmış olduğu için karaborsacılıkla ilgili faaliyetlerde bulunan kişiler, yasanın belirlediği cezai hükümlerle cezalandırılmaktadır.
Özellikle savaş dönemlerinde bu tür faaliyetler, ülkenin içerisinde bulunduğu zor süreçlerden ötürü artmaktadır. Savaş ekonomisi, savaş döneminde ülkelerin var olan kaynaklarını savaşa kanalize etmesine neden olmaktadır. Bu durum, en basit ürünlere bile ulaşılmasını engeller. Böylelikle ülkede hem enflasyonun hem de karaborsacılığın arttığı görülmektedir.

Karaborsacılık Nedir?

Karaborsacılık, birçok parametreye sahiptir. Bu nedenle kavrama dahil olan hususların bir arada değerlendirilmesi oldukça önemlidir. Bilindiği üzere bazı durumlarda, ülkede çeşitli sektörlerde üretimin azaldığı görülmektedir. Ekonomik krizin baş gösterdiği dönemlerde ya da üretim miktarının çeşitli nedenlerden ötürü azaldığı hallerde bazı satıcıların ellerindeki malları sakladıkları ve depolayıp yüksek fiyatlarla satışa sundukları görülmektedir.

Bu hususların tamamı, karaborsacılığın sınırları kapsamına girmektedir. Tarihi süreç içerisinde, ülkemizde karaborsacılığa yönelik çeşitli önlemler alındığı görülmektedir. Osmanlı Devleti’nde de zamanla artan karaborsacılık faaliyetlerine yönelik sert tedbirler alındığını belirtmekte fayda var. Osmanlı Devleti’nin en önemli teşkilatlarından biri olan Ahi Teşkilatı, karaborsacılık faaliyetleriyle mücadele edebilmek için dikkat çekici çalışmalarda bulunmuşlardır.

Türk ceza sisteminde de karaborsa cezası bulunmaktadır. 5237 sayılı Türk Ceza Kanunu (TCK) madde 240, karaborsacılığa yönelik bir madde olarak ön plana çıkmaktadır. Belirli bir mal ya da hizmetin satılmasından kaçınılması, bu eylemde bulunan kişinin altı aydan iki yıla kadar ceza almasına neden olmaktadır.

Karaborsa Fiyatı Nedir?

Karaborsa fiyatı, malların bazı kişilerce tavan fiyattan satın alınması ve tavan fiyattan çok daha fazlasına satılması olarak ifade edilebilir. Bu bağlamda, bazı satıcıların ürün stoku yapmakta ve stokladıkları ürünleri yasal fiyatlardan çok daha yüksek fiyatlardan satışa sunmaktadır. Böylece o ürünle ilgili kıtlık yaşanmasıyla birlikte ürünün fiyatı istikrarsız hale gelmektedir.

Karaborsaya Düşmek Ne Demek?

Karaborsaya düşmek tabiri, karaborsanın terimsel bir ifadesi olarak ön plana çıkmaktadır. Karaborsaya düşmek teriminden bir malın herhangi bir nedenden ötürü bulunmaz olduğunu ve gizli yollardan yüksek fiyatla satıldığını ifade ettiğini anlayabiliriz. Bir mal, normal fiyatlardan alınıp çok daha yüksek fiyatlara satılır. Bu durum, tüketicilerin çeşitli olumsuzluklarla karşı karşıya kalmasına neden olur. Tüketicilerin haklarının korunabilmesi adına, karaborsacılık faaliyetlerinde bulunan kişilere cezai işlemler uygulanır.  

Karaborsa Örnekleri Nelerdir?

Karaborsa örnekleri, karaborsacılığın çok daha iyi anlaşılmasını mümkün kılmaktadır. Bir futbol maçında daha önceden satın alınan bir bilet, belirlenen fiyattan çok daha yüksek fiyattan satıldığında bu, karaborsacılığın bir örneği olarak değerlendirilir. Aslında temel olarak arz ile talep arasında bir dengesizlik meydana gelmesi, karaborsacılığın oluşmasına neden olmaktadır. Bu noktada, farklı sektörlerde, üretim sıkıntısının oluşması ve ürünlerin piyasada az bulunması; ürünlerin belirlenen fiyattan çok daha yükseğe satılmasına davetiye çıkarmaktadır.

Daha önce de ifade edildiği üzere 5237 sayılı Türk Ceza Kanunu (TCK) madde 240, karaborsacılığı önlemeye yönelik cezai yaptırımlar içermektedir. Türkiye'deki karaborsacılık noktasında yakın dönemde Ayçiçek yağlarındaki fiyat artışlarının önemli bir örnek olduğu bilinmektedir. Stokçuluk ile ilgili yazımızı okuyarak bu konudaki haberleri inceleyebilirsiniz.